Co roku w okresie wakacyjnym masowo wyjeżdżamy nad nasze z pozoru pięknie wyglądające Morze Bałtyckie, nie zdając sobie sprawy z tego, jak wiele zanieczyszczeń znajduje się w tamtejszych wodach. Pomimo, że wdrożono wiele działań i procedur w celu zaprzestania zanieczyszczania Bałtyku, to nadal jest to powszechne zjawisko. Jakie mogą być skutki zanieczyszczeń morza? Jakie rodzaje zanieczyszczeń wyróżniamy i czym się charakteryzują? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w poniższym artykule.
Kilka informacji geograficznych o Morzu Bałtyckim
Morze Bałtyckie jest szelfowym morzem śródlądowym o powierzchni około 385 tyś. kilometrów kwadratowych. Jest ono częścią wielkiego Oceanu Atlantyckiego. Na obszarze tego zlewiska, możemy znaleźć na dzień dzisiejszy 14 krajów- 9 z nich leży nad brzegiem. Jego średnia głębokość wynosi 52,3 metra, a maksymalna- 459 metrów. Ze względu na niewielkie zasolenie uważa się, że Bałtyk jest morzem półsłonym. Jego dynamika przejawia się przede wszystkim w falowaniu i prądach. Jako ciekawostkę warto dodać, że podczas przeciętnego sztormu powstają fale, które mają wysokość około 4-5 metrów i długość nawet 80 metrów. Dopływ rzeczny w ciągu roku wynosi aż 470 kilometrów sześciennych. Najwyższa temperatura w ciągu roku osiągana jest przy brzegach i wynosi około 25 stopni, a najniższa oscyluje w granicach 0 stopni. W porównaniu z chociażby Morzem Północnym, świat zwierząt i roślin jest stosunkowo ubogi. Jest to dość młode morze, które co roku jest atrakcją turystyczną dla wielu osób.
Skutki zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego
Zanieczyszczony Bałtyk może mieć wiele szkodliwych skutków o których należy pamiętać. Wszystko dlatego, że do morza wprowadzane są szkodliwe substancje, które przede wszystkim są niebezpieczeństwem dla naszego zdrowia lub życia. Dlatego też tak wiele mówi się o tym, aby w sposób szczególny dbać o środowisko. Co więcej jest to także poważne zagrożenie nie tylko dla ludzi, ale również dla żywych zasobów morza. Nie możemy zapominać, że żyje tam przecież wiele zwierząt morskich, m.in. ryby, które są łowione, a następnie podawane na talerzach w naszych domach. Tak więc wszelkie zanieczyszczenia to też utrudnienia w prawidłowym użytkowania morza, włączając w to także rybołówstwo. Zanieczyszczenie Morza Bałtyckiego powoduje także obniżenie jakości użytkowej wody morskiej, która musi przechodzić wiele procesów, aby była zdatna do picia. Oprócz typowo zdrowotnych skutków, warto wspomnieć o zmniejszeniu walorów estetycznych morza. Zanieczyszczone wygląda zniechęcająco, przez co ilość turystów może się zmniejszać. Warto także wspomnieć o zachwianiu równowagi biocenotycznej, układ jakościowy flory i fauny zmienił się. Przykładem jest chociażby wyginięcie trawy morskiej, która wcześniej była wszechobecna. Nie można zapomnieć o kumulacji substancji toksycznych w organizmach żywych, co może być bezpośrednim zagrożeniem dla zdrowia konsumentów wyższych rzędów.
Rodzaje zanieczyszczeń
Przyczyny zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego są nam doskonale znane, jednak nie potrafimy im zapobiegać. Do ich głównych źródeł możemy zaliczyć źródła lądowe (motoryzacja, rolnictwo, przemysł, gospodarka komunalna) i morskie (żegluga, odpady, porty, przemysł wydobywczy). Wyróżnia się także kilka dróg wprowadzania zanieczyszczeń. Niektóre emitowane są z atmosfery, inne zrzucane są wraz ze spływem rzecznym, a jeszcze inne dostarczane są bezpośrednio z brzegu w wyniku wylewania ścieków. W praktyce mówi się, że 97 % to zanieczyszczenia, które powstają na lądzie, a jedynie 3% zanieczyszczeń powstaje na morzu. Z reguły mówi się o 6 różnych rodzajach zanieczyszczeń: biogeniczne, ropopochodne, toksyczne, skażenia sanitarne, śmieci, a także substancje radioaktywne.
Krótka charakterystyka poszczególnych zanieczyszczeń
Zanieczyszczenie Bałtyku jest dość poważnym problemem, z którym należy walczyć. Substancje biogeniczne, takie jak związki nieorganiczne azotu, formy organiczne fosforu i azotu powodują eutrofizacje. Źródłem tego zanieczyszczenia są dopływy rzeczne, opady atmosferyczne, rozproszone spływy, a nawet zrzuty punktowe z oczyszczalni ścieków. Niestety z naszych rejonów największa ilość tych zanieczyszczeń trafia poprzez spływ rzeczny.
Wśród substancji toksycznych możemy wyróżnić trwałe zanieczyszczenia organiczne. Są to to bardzo niebezpieczne związki, które mają dla nas szkodliwe działanie. Są to m.in. pestycydy i furany.
Szczególnie niebezpieczne dla naszego organizmu są substancje radioaktywne. Głównym źródłem tego zanieczyszczenia przed katastrofą w Czarnobylu był opad atmosferyczny, zrzuty z elektrowni nuklearnych i z zakładów przerobu paliwa jądrowego.
Niestety poważnym zagrożeniem jest także kadm, który ulega akumulacji w organizmach żywych. Do głównych źródeł kadmu możemy zaliczyć transport atmosferyczny i spływ rzeczny. Spoglądając na ogólnodostępne statystki, możemy wywnioskować, że w 1993 roku roczny zrzut kadmu określano na 30 ton, co niestety było wysoką wartością liczbową. Na szczęście w późniejszym czasie ilość znacznie zmalała.
